Đập Đồng Cam Dự án thủy nông quật cường của người Phú Yên

Cánh đồng Tuy Hoà do phù sa sông Ba – Đà Rằng từ ngàn năm trước bồi đắp nên. Xưa hơn nữa, cánh đồng này là biển cả mông mênh, mà dấu tích còn lưu lại bây giờ là các gành đứng giữa các cánh đồng: gành Đá Trắng (thôn Mỹ Hoà, xã Hoà Thắng), núi Miếu (xã Hoà Quang), cồn cát trắng (thôn Mỹ Thạnh, phố Hoà Phong), gành Bà (thôn Phước Thành đối diện đèo Dinh Ông). Qua bao nhiêu năm tháng của thời gian, phù sa cứ bồi đắp dần thành tiếp giáp với Đập Đồng Cam các cánh đồng trù mật, dân cư về khai khẩn, xây dựng xóm thôn, sở hữu luỹ tre bao bọc, cây lúa, cây sắn, bắp….lần lượt mọc lên. Nhưng mỗi năm chỉ trồng được một vụ nhờ vào nước trời. Mùa nắng trời khô se khiến cho đất nứt nẻ, chẳng thể canh tác bất kỳ cái cây nào, nên đời sống cư dân trong vùng rất tốt.

1. Lịch sử xây dựng Đập Đồng Cam

Năm 1923 người Pháp cho khởi công xây dựng đập sau phổ biến năm ròng khảo sát và mãi tới năm 1931 đập mới hoàn tất cộng hệ thống kênh mương dẫn nƣớc về khắp các nơi trên đồng Tuy Hoà. Tháng 1-1933 vua Bảo Đại về tại đập Đồng Cam để khánh thành, chứng tỏ đây là Công trình cực kỳ quan trọng không chỉ của riêng thức giấc Phú Yên mà cho cả đất nước. Đây là 1 trong số rất ít Công trình mang quy mô lớn và nức danh thời bấy giờ do người Pháp ngoài mặt và đưa dân công trong khoảng khắp các nơi về để vun đắp.

Thân đập dài 688 mét, cao 22,4 mét so có mặt nước biển. Chiều dài toàn bộ hệ thống kênh mương khoảng 200km. Kinh phí vun đắp hai,1 triệu đồng Đông Dương, tương đương 262.000 tấn thóc. Hệ thống đập Đồng Cam được vun đắp mang nhiều gian khổ, đổ ra ko biết bao nhiêu mồ hôi, nước mắt, thậm chí hy sinh cả tính mệnh nữa. Điều này được một ký nhái thời ấy phản ánh: “Việc vun đắp con đê này rất khó, vì nơi này sơn lam, chướng khí. Các viên kỹ sư, giám thị người Pháp và các người thầu khoán cộng công nhân An Nam đều phải sinh hoạt 1 cách khôn cùng nguy hiểm. Người nào, người nấy đều lo sợ ma thiêng nước độc…”.

2. Huyền thoại chinh phục trùng hợp của dân chúng Phú Yên

Công trình này được xây dựng trong 1 thời kì kỷ lục 10 năm, sở hữu lượng đất đá đào đắp và bê tông xây dựng lên hàng chục triệu mét khối để đưa nước từ hạ lưu sông Ba vào tưới cho cánh đồng Tuy Hoà, biến từ chỗ khô hạn thành cánh đồng trù phú bậc nhất duyên hải miền Trung. Trải qua hơn 2 phần ba thế kỷ, Công trình đã mang đến cho dân cày Phú Yên những vụ mùa bội thu, đồng lúa ngày càng tốt tươi hơn nhờ những tiến bộ KHKT, trong đấy NƯỚC tưới là bậc nhất. Dù thế, Dự án cũng đã xuống cấp đa dạng và hàng năm đều phải tu bổ từ các vốn đầu tư khác nhau, nhằm làm hệ thống tưới tiêu vững chắc.

Tại đập đầu mối Đồng Cam nhà cầm quyền đương thời đã cho vun đắp miếu thờ 52 dân cu li tử nạn khi xây dựng vào năm 1930 và miếu Sơn Thần trên đỉnh đồi cạnh đập. Đây là miếu Sơn Thần độc nhất còn sót lại tại Phú Yên. Trong ngôi miếu thờ dân phu tử nạn, sở hữu tấm bia to với hoa văn chạm trổ tinh tế, ghi danh tiếng ngày tháng những dân phu tử nạn, còn mặt bên kia ghi năm 1930 và dòng chữ: “Bảo Đại tứ niên, Kỷ Tỵ thất nguyệt, nhị thập bát nhật, Quy Hội lục điền, đồng tâm kỷ niệm”.

3. Sức ảnh hưởng của Đập Đồng Cam đối có đời sống quần chúng

Chính đập Đồng Cam là huyết quản cho đời sống của dân chúng Phú Yên, 1 phần cho liên khu V và công cuộc kháng chiến chống Pháp, nên bọn thực dân cho đặt mìn phá hỏng cống xả cát bờ Nam cầu máng Quy Hâụ. Tới năm 1952, giặc Pháp ném bom phá sập cầu máng Đồng Bò. Và ngày 6.6.1952 lại phá cầu máng Suối chiếc. Hệ thống thuỷ nông hoàn toàn bị tê liệt, chính quyền Việt Minh phải huy động hàng vạn nhân lực khẩn trương tu tạo lại cầu máng để cứu lúa. Để giảm thiểu tàu bay giặc bắn phá, dân công phải khiến việc vào ban đêm. bây giờ, người dân Phú Yên vẫn còn nhớ câu ca dao:

Đồng Cam hiện đang là điểm du lịch tương đối lý tưởng. Ở phía bờ Bắc, ngay trên đập đầu mối, kênh chính Bắc chạy cùng lúc sở hữu dòng nước của sông Đà Rằng bên dưới mặt đập, phía giữa là bãi cát trắng mịn và các hàng cây rừng rợp bóng tạo thành bãi để cắm trại, sinh hoạt ca hát và chơi các trò chơi dân gian. Đứng ở nơi này, với thể nhìn thấy thác nước trắng thuồn qua thân đập rồi lượn qua các dãy đá nhấp nhô bên dưới.

các du khách câu cá rất lý tưởng. Cá ở Đập Đồng Cam con nào con nấy lớn, cá rô, cá lóc lớn đến nổi sở hữu thể làm gãy cần câu của họ. Vào mùa khô, cá nhảy lên bờ hồ hết, đến mức bạn phải khiếp sợ.

4. Lễ hội truyền thống Đập Đồng Cam

Theo lời các cụ già sống vòng quanh khu vực này, thì trước đây phía bên dưới mặt đập là lãnh địa của cá sấu. Sau này, cá sấu ko còn nữa thì nơi đây lại là nơi trú ẩn của loài kỳ đà và ti tỉ các cái cá, đa dạng nhất là cá sảnh, do cấu tạo đá ngầm liền khít nhau nên người dân không thể sử dụng chài lưới để đánh bắt được (muốn đánh bắt thì tiêu dùng thuyền xuôi xuống phía dƣới và phía trên mặt đập non cây số, và chỉ được sử dụng thuyền chài, giăng câu). Ngày nay, công ty Thuỷ nông Đồng Cam lấy ngày mùng 8 tháng Giêng âm lịch hàng năm làm ngày lễ hội truyền thống Đập Đồng Cam, lôi kéo rất đông du khách trong và ngoài thức giấc.

du lịch Phú Yên mua về Công trình thủy nông bất khuất của người dân xứ hoa vàng trên cỏ xanh. Bây giờ là Công trình hùng vĩ nằm giữa núi rừng Trường Sơn hào hùng.

#dapdongcam52hz #dapdongcamphuyen52hz #dulichdapdongcam52hz #52hz #xuantien52hz Xem Thêm: